Ημερίδα με θέμα «Αντιμετώπιση κρουσμάτων από την παράνομη χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων»
Ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Δάσους Δαδιάς – Λευκίμης – Σουφλίου διοργάνωσε την Παρασκευή 8 Δεκεμβρίου 2017, ημερίδα με θέμα «Αντιμετώπιση κρουσμάτων από την παράνομη χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων». Η ημερίδα διοργανώθηκε με την υποστήριξη της ENEL Green Power Hellas. Απευθυνόταν κυρίως σε θεσμικούς φορείς της περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης στις αρμοδιότητες των οποίων εμπίπτει η διαχείριση περιστατικών δηλητηριασμένων δολωμάτων.
Ομιλητές της ημερίδας ήταν ο Dr. Δημήτριος Μπακαλούδης, Αναπληρωτής Καθηγητής Α.Π.Θ., Βασίλειος Δελησταμάτης, Κτηνίατρος, Πρόεδρος του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Παράρτημα Θράκης, Dr. Δημήτριος Βασιλάκης, από το Δασαρχείο Σουφλίου και Θεοδώρα Σκαρτσή από το WWF Ελλάς.
Στην ημερίδα παρουσιάστηκε το φαινόμενο της χρήσης δηλητηριασμένων δολωμάτων, αναλύθηκαν τα αίτια, οι προεκτάσεις και οι συνέπειες του, ενώ κατατέθηκαν και προτάσεις για την διαχείριση των περιστατικών και την καταπολέμηση τους σε τοπικό και εθνικό επίπεδο.
Η χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων αποτελεί ένα σύνθετο φαινόμενο με ανησυχητικές διαστάσεις και σοβαρές επιπτώσεις στην άγρια ζωή. Το φαινόμενο της χρήσης δηλητηριασμένων δολωμάτων στην ελληνική ύπαιθρο γνώρισε μεγάλη έξαρση από τη δεκαετία του 1950, ωστόσο, εξαιτίας της καταστροφικής επίδρασης σε πολλά είδη άγριας πανίδας η τοποθέτηση και διασπορά κάθε τοξικής ουσίας έχει απαγορευτεί από το 1981.
Τα συχνότερα αίτια χρήσης δηλητηριασμένων δολωμάτων είναι τα εξής:
- Περιπτώσεις αντεκδίκησης μεταξύ κυνηγών και κτηνοτρόφων – συγκρούσεις για τη χρήση μιας συγκεκριμένης περιοχής
- Εξόντωση αδέσποτων σκύλων και άλλων κατοικίδιων ζώων
- Απόπειρα εξόντωσης άγριων ζώων από κτηνοτρόφους ή αγρότες
- Παράνομη καταπολέμηση ανταγωνιστικών ως προς τη θήρα ειδών (π.χ. αλεπού)
Η χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων είναι ένα φαινόμενο που εξακολουθεί να λαμβάνει χώρα τόσο στην ύπαιθρο όσο και εντός κατοικημένων περιοχών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι πληθυσμοί πολλών σπάνιων ειδών της ελληνικής πανίδας όπως ο Μαυρόγυπας, το Όρνιο, ο Ασπροπάρης, ο Χρυσαετός, η Αρκούδα, ο Λύκος κ.α. να πλήττονται σημαντικά και να απειλούνται με εξαφάνιση. Πολύ σημαντικές είναι επίσης οι απώλειες σε κυνηγόσκυλα και ποιμενικούς σκύλους.
Οι προτάσεις καταστολής του φαινομένου που κατατέθηκαν από τους ομιλητές της ημερίδας με τη μορφή προτεινόμενων αντισταθμιστικών περιβαλλοντικών όρων είναι οι εξής:
Η νομική θεσμοθέτηση των παρακάτω προτάσεων θα θωρακίσει την ελληνική φύση από το πρόβλημα της παράνομης χρήσης δηλητηριασμένων δολωμάτων που απειλεί τους πληθυσμούς πολλών σπάνιων ειδών πανίδας
Προτεινόμενοι αντισταθμιστικοί περιβαλλοντικοί όροι σε εθνικό επίπεδο
- Χρηματοδότηση διανομής από την Δασική Υπηρεσία ηλεκτροφόρων περιφράξεων (σε ποιμνιοστάσια, μελισσοκομεία, μποστάνια, ταϊστρών)
- Χρηματοδότηση διανομής από την Δασική Υπηρεσία ποιμενικών σκύλων σε κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις
- Κάλυψη εξόδων συλλογής νεκρών πουλιών (οχήματα, καύσιμα, αναλώσιμα υλικά συλλογής & αποθήκευσης, αποστολής, νεκροψίας & νεκροτομής, ακτινογραφίες, τοξικολογική ανάλυση κτλ)
- Χρηματοδότηση ειδικών διαχειριστικών δασοκομικών εργασιών ή ειδικών δασοτεχνικών έργων επί εκτάσεων που υποδεικνύει Δασική Υπηρεσία, με σκοπό τη βελτίωση ή και προστασία τους
- Χρηματοδότηση παρακολούθησης σαρκοφάγων θηλαστικών & μελέτης των πληθυσμών ανταγωνιστικών ειδών προς τα προστατευόμενα είδη και τα είδη χαρακτηρισμού
- Κάλυψη εξόδων για ενημερωτικές εκστρατείες & τακτικούς επιτόπιους ελέγχους
- Οικονομική ενίσχυση Κέντρων Περίθαλψης Άγριων Ζώων
- Χρηματοδότηση εκπόνησης & εφαρμογής Σχεδίων Φύλαξης & Σχεδίων Ενημέρωσης για τις ΖΕΠ
- Χρηματοδότηση τοποθέτηση τεχνητών φωλιών
- Χρηματοδότηση παρακολούθησης – ενδεχόμενου πληθυσμιακού ελέγχου εισβολικών ειδών – π.χ. Μυοκάστορας κ.α.
Προτεινόμενοι αντισταθμιστικοί περιβαλλοντικοί όροι σε τοπικό επίπεδο
- Χρηματοδότηση της εφαρμογής του 2ου Ειδικού Διαχειριστικού Σχεδίου της Ζώνης Α του Εθνικού Πάρκου ΔΛΣ
- Χρηματοδότηση πιστοποίησης κτηνοτροφικών, μελισσοκομικών και άλλων προϊόντων ως προϊόντων προστατευόμενης ονομασία προέλευσης – ΠΟΠ ή Ειδικής ετικέτας προϊόντων του Εθνικού Πάρκου
Μέτρα για την άμβλυνση του φαινομένου
- Επαρκής αποζημίωση κτηνοτροφικού κεφαλαίου από επιθέσεις λύκων
- Επαρκή μέτρα προφύλαξης κτηνοτροφικού/πτηνοτροφικού κεφαλαίου από επιθέσεις θηρευτών
- Βελτίωση δασικών οικοσυστημάτων (αύξηση βιοποικιλότητας & θηρευτικού κεφαλαίου)
- Περιοδική καταγραφή πληθυσμού θηρευτών και αποφάσεις για τη διαχείρισή τους (όχι τυχαία υποκειμενική εκτίμηση και αυτοδιαχείριση)
- Διαχείριση αδέσποτων ζώων (αντιμετώπιση στην πηγή του προβλήματος, όχι κοστοβόρα πυροσβεστικά μέτρα)
Μέτρα για τον έλεγχο του φαινομένου
- Συλλογή αποδεικτικών στοιχείων – διευκόλυνση ανακριτικής διαδικασίας (δακτυλικά αποτυπώματα, DNA οργανικών δολωμάτων, έλεγχος αποθηκών για παράνομα φυτοφάρμακα)
- Οργάνωση/στελέχωση 2ου Τοξικολογικού εργαστηρίου στη Βόρεια Ελλάδα
- Συνταγογράφηση φυτοφαρμάκων
- Εντατικότερος έλεγχος εισαγωγής απαγορευμένων φυτοφαρμάκων
- Έλεγχος ορθής κατοχής δεσποζόμενων σκυλιών (αφού τροποποιηθεί κατά το δικαιότερον ο σχετικός νόμος)
- Δημοσιοποίηση σε ΜΜΕ των περιστατικών
